ماده تاریک : یک واقعیت ناشناخته یا توهم دانشمندان تجربی؟
2021 ж. 1 Қыр.
11 720 Рет қаралды
ماده تاریک یا ماده سیاه چیست؟
آیا بیشتر جهان ما از ماده‌ای ناشناخته تشکیل‌شده‌است و یا تصور چنین مفهومی ناشی از ناقص بودن شناخت ما از گرانش است؟
در این کلیپ از مجله خلقت در مورد یکی از بزرگ‌ترین معماهای علمی قرن اخیر صحبت میکنیم
جهت حمایت از ما لطفا عضو کانال بشید و زنگوله اعلانات رو بزنید و کانال رو به هر کسی که فکر میکنید به دردش میخوره به اشتراک بگذارید.
kzhead.info?s...
جهت ارتباط با من میتونید از ایمیل زیر استفاده کنید :
yahyataba@gmail.com
اگر دوست دارید جهت حمایت مالی از کانال میتونید از لینک زیر استفاده کنید:
zarinp.al/khelghatmag
#ماده_تاریک #کیهانشناسی #نجوم
#فیزیک
#کیهان
#کیهانشناسی
#انبساط_جهان
#کهکشان
#نجوم
#ماده_سیاه
مثل همیشه عالی عالی عالی
Perfect
ممنون بابت كليه زحماتتون و متشكريم بابت خلاقيتهاي كوتاه و مفيد در بيان نكات عميق علمي كه بسيار بسبار ساده سازي ميكنيد و كاملاً قابل درك و پذيرش ميسازيد واقعا ممنونم و ممنونيم
merci
بسیار عالی. ممنون بابت ویدیو.
عالی
سلام بسیار عالی و مفید. ممنون
بسیار عالی بود، در عین خلاصه بودن خیلی کامل و قابل فهم بود
خیلی ممنون. بعد از یه وقفه انشالله از این به بعد هر هفته با یه ویدئوی جدید در خدمت خواهم بود. ممنون میشم در معرفی کانال کمک کنید.
بسیار عالی بود
Perfect ❤
عالی بود
درود بر: خواستم یه سلام کرده باشم به شما ای جوان مفید. خدا حافضت باشد.
خیلی ممنون. البته فکر نکنم دیگه جوون به حساب بیام.
@@khelghatmag بهتون ۲۷ میخوره😁
۴۲! 😅
@@khelghatmagپس جوون موندی😅
سلام و خسته نباشید. خیلی ممنون از اشاعه رایگان علم. ممنون. مهندس مولایی، تهران.
سلام. خیلی ممنون از شما و همراهیتون.
عالیی
عالی بود استاد عزیز منتظر ویدیوهای بیشترتان هستم
ممنون. بعد از یه وقفه طولانی انشالله از این هفته هر هفته در خدمتتون خواهم بود با یک ویدئوی جدید.
بسیار عالی و تشکر از ویدئو آموزشی خوب شما.........موفق باشید
واقعاً دست مريزاد 👏👏👏👏👏 بايد اعتراف بكنم كه اين ويدئو در زمينه خودش يكي از بهترين هايي بوده كه به زبانهاي مختلف ديدم. با آرزوي مرفقيت بيشتر براي شما 🌺🌺
خیلی خوشحال شدم از اینکه تصادفی با شما و کانالی به این قشنگی اشنا شدم.سپاس فراوان
لطف دارید
Perfetto
چقدر عالی بود خیلی خوب بود . روز به روز داره بهتر میشه کلیپ ها👌👍👏🏻👏🏻👏🏻
زنده باد ، بسیار عالی ، امیدوارم از تولید محتوا خسته نشید و زحمات شما هم بی نتیجه نماند
یه مدتی خسته شدم!😅 ولی انشالله از این هفته هر هفته با یک ویدئوی جدید در خدمت خواهم بود. با حمایت شما انشالله بتونم منسجم ادامه بدم.
به یاری خداوند کریم ... پرانرژی باشید و بمانید / آمین....
کتاب جهان های موازی نوشته میچیو کاکو رو مطالعه کنین
So good Thanks جناب دبیر بزرگوار آقای طباطبایی گرامی کار شما اعم از بیانتون ، انیمیشن‌هاتون ، پیوستگی در توضیحاتتون و خودتون عالی هستید ... دمتون گرم و اندیشه‌تون ژرف. آرزو میکنم تا در پناه آفریدگار هستی همواره تندرست ، شاد ، سرشار از زندگی و آرامش بوده و همیشه پرسود باشید / آمین .... خرد یارتان و یارمان خدا نگهدارتان
خیلی ممنون از ابراز لطف پیوسته تون.
@@khelghatmag سلام مجدد بزرگوارید آقای طباطبایی . من به راحتی و سادگی ، همه را دعا میکنم.... و همینطور ، به همان سادگی و راحتی ، از زحمات هرکسی که برای فهم بیشتر و بهتر مسائل به امثال ما - هرچند کوچک - تلاش میکند ، قدردانی و سپاسگزاری میکنم ولی ، به راحتی از کسی تعریف نمی‌کنم و نسبتاً سختگیرم ! .... اما ، از شما تعریف و تمجید کرده و میکنم زیرا عمیقاً معتقدم که لایقش بوده و برای کارهای خود ارزش قائل بوده و به مخاطبان خود اهمیت داده و احترام میگذارید و تاکنون احساس نکردم - حتی بطور سهوی یا قصور - دنبال رفع تکلیف بوده و بقول ما عوام‌ها ، ماست‌مالی کرده باشید ( دستکم ، من ندیده و نشنیده‌ام ) .... بنابراین ، لایق مدال طلا در مسابقات المپیک آموزش و انتقال دانش هستید ... البته با یک درجه تخفیف !! آن تخفیف بخاطر نادیده گرفتن « تند حرف زدن شماست » ..... توضیح : بجای 9.99 از 10 با تخفیفی که گفتم ، 10 از 10 به شما میدهم . دلیلش هم این است که تاکنون آموزگاری را ندیدم ( من ندیدم ، نه اینکه وجود نداشته باشد ) که ، حتی 9.5 از 10 گرفته باشد ....! کماکان ، برای همه‌ی کسانی که به ما می‌آموزند ، خصوصاً جنابعالی ، آرزوی سلامتی ،. شادکامی و موفقیت از درگاه ایزد یکتا کرده و امیدوارم همواره در پناه پروردگار آفریننده ، در کار خود آفریننده بوده و همیشه و از جمیع جهات ، پرسود و بهروز باشید ... و بمانید .. آمین.... . ببخشیدا ، پرحرفی کرده و زیاده‌نویسی کردم ، نه ؟!؟! مجدداً عذرخواهی میکنم ، لطفاً بپذیرید ! خرد یارتان و یارمان خدا نگهدارتان
عالی بود استاد عزیز
با تشکر فراوان از شما بخاطر مطالب علمی که به این زیبائی رائه میدید
Thank you 🙏
سلام خسته نباشین توضیحاتتون واقعا خیلی خوبه اگه میشه فعالیت مجازیتونو بیشتر کنین که واقعا یکی مثل شما لازمه 🌹
سلام. خیلی ممنون. مشغله های دنیای غیر مجازی فرصت فعالیت مجازی بیشتر رو نمیده. ولی بازهم تمام تلاشم رو میکنم برای تولید محتوای بیشتر.
@@khelghatmag ممنون انشالا همیشه موفق باشید و شاد
سلام خدا قوت اگر اشکال نداره ، میخواستم انتهای جمله جنابعالی را بصورت ذیل تصحیح کنم : یکی که نه ، صدها و بلکه هزاران نفر آموزگار مثل جناب طباطبایی ، لازمه - هرچند ، کافی نیست - زیرا ، جوامعی همچون جامعه‌ی ما ، شدیداً نیاز به آموزگارانی که فقط انجام وظیفه نکرده و عاقلانه عمل نمی‌کنند بلکه ، عاشقانه عمل می‌کنند ، داره ... بقول مارگوت بیکل ( ترجمه احمد شاملو) : ...در راه خود ایثار باید ، نه انجام وظیفه... ! تندرست باشید و پویا خرد یارتان و یارمان در پناه آفریدگار جهان باشید . 🙏💚🙏
@@hosseinmotamedi4415 کاملا درسته آقای معتمدی 🙂🌹
با تشکر چیزی که ذهن انسان را مشغول میکند تاثیر فضازمان بر اجرام و تشابه تاثیر ماده و انرژی تاریک بر اجرام فیزیکی است ، ممکن است درک ما از فضازمان ناقص است؟ با سپاس
واقعا عالی بود، مرسی
خیلی ممنون.
ممنونیم در مورد این دنیای موجود با کلمات ساده توضیح می‌دهید.
Perfect as always 👌
enjoyble as always
thanks
عالیییییی
فوق العاده زیبا و عالی و جذاب بود . اجرا ، محتوی ، انیمیشن ، ادیت ، موسیقی متن ، همه و همه فوق العاده بود ❤️❤️❤️
خیلی ممنون. نظر لطفتونه.
با درود استاد گرانقدر امكان داره جناب طباطبايي در خصوص ستاره مگنتار توضيح دهيد
سلام. چشم. در یک ویدئویی به انواع ستاره ها خواهم پرداخت. البته با توجه به لیست طولانی موضوعات یه ذره ممکنه طول بکشه تا بهش برسم
thanks
You're welcome!
👌🏻👌🏻👌🏻
🙏
Like . وقت شما بخیر . چون همه چیز را همگان دانند و همگان هنوز زاده نشده اند لذا بدلیل متوجه نبودن ستاره شناسان و اختر فیزیکدانان و منجمین از طنز گویی مردم اصفهان خواهشمندم آدرس مرا در اختیارشان قرار دهید تا اگر به مشکلی برخورد نمودند با حقیر حتمٱ تماس بگیرند ! و من الله توفیق ! 😂 😊 😂 .
خسته نباشید واقعا هم عالی توضیح میدید هم بسیار علمی.هم مهمتر از همه اینکه بدون تعصب.من میتونم از طریق ایمیل وقتتون رو بگیرم که از یک موضوعی مطمئن بشم.بیشتر نیاز به راهنمایی دارم.یک نظری دارم اما چون رشته تحصیلیم فیزیک نیست حتی نمیدونم اصلا درست هست یا نه.یه جور اصلاحی برای نسبیت و حتی شاید اگر درست باشه خیلی از جاهای فیزیک باشه
دورود برشما
خیلی ممنون.
👌👌👌
🙏
من سوالی دارم درباره محاسبه کل انرژی دنیا که برای فیزیک کلاسیک و مدرن این واقعیت اثبات مفهوم انرژی وابسته به مسیرش و وابسته نبودن به مسیرش آیا در این نوع محاسبات در نظر گرفته می شود یا خیر؟چون در محاسبات اگر این مفهوم را در نظر نگیرم جواب محاسبات اشتباه خارج میشود
اگه بخوام به زبان ساده ازتون تشکر کنم باید بگم دمتون گرم خخخ😂❤
ضمن عرض تشکر از ویدیو خوبتون یک سوال داشتم ازتون ، بنظرتون اگه ماده تاریک وجود داشته باشه ، یعنی اتم هایی هستن که با انرژی برانگیخته نمیشوند ؟! در حالی که از جنس انرژی هستند ؟ طبق فرمول E=mc^2 ؟! چرا ما اصلا باید فرض کنیم ماده ای باشه ! شاید یک چیزی هست که در مقدار محاسبات ما تاثیر گذار بوده و اصلا جرمی نداره و ماده هم نیست ولی در جرم دیگر اجسام موثر هست ! مثل ذرات بوزن هیگز مثلا ! ولی از جنس انرژی هستند ! نظرتون در این مورد چی هستش ؟
سلام. خیلی ممنون از نظرتون. بله ماده تاریک اگه وجود داشته باشه با امواج الکترومغناطیس هیچ واکنشی نمیده. چیزهایی که فرمودید امکان داره درست باشن. من به شخصه روی وجودشون خیلی شک دارم. به نظرم اشکال از قوانینیه که باهاشون دارن وجود اونرو پیشبینی میکنن. البته من فقط یک معلم ساده هستم و نظرم صرفا یک حدس شخصیه.
سلام 5 درصد از گوی تبدیل به ماده زمان و مکان شده است مابقی پرت شده . خوب این تعارضی ایجاد نمی کند فقط در برخی قوانین اختلال ایجاد می کند
وقت بخیر استاد توی یک پست از شما سوال پرسیدم درمورد گرانش که فرمودین گرانش نیرو نیست. طبق تحقیقاتی که انجام دادم به این جواب رسیدم که گرانش نیرو هستش،ولی با این وجود سوالی که از آذر اسپیس پرسیدم و جوابی که گرفتن قانع کننده نبود،چون دوتا سوال دارم که یکی مربوط میشه به گرانش دارای نیرو و گرانش بدون نیرو که جوابی نمیتونم بگیرم. ولی با اون دیدگاهی که خودم دارم نسبت به گرانش به جواب هر دو سوال میرسم. یجورایی کلافه شده بودم که چرا نمیتونم جواب درست رو پیدا بکنم ولی این پست انقدر عالی بود که متوجه شدم هنوز گرانش یک نظریه است و خود دانشمندان یجورایی بدنبال حل مسئله گرانش هستند. عالی هستین دستتون درد نکنه
ممنونم. بله درسته. هنوز ماهیت گرانش دقیق مشخص نیست. منم معمولا جواب قطعی نمیدم که مثلا گرانش نیرو هست یا نیست، معمولا میگم طبق فلان نظریه فلانه!
شاید نشه گرانش رو نیرو دانست اما به نظرم میتونه راهها و مسیرهایی برای اعمال و جهت دهی به نیرو باشه. مثل کانالی که آب به خاطر اختلاف ارتفاع از یک سمتش به سمت دیگه ش حرکت میکنه بدون اینکه خود اون کانال بخواد نیرویی اعمال کنه
دانشمندان باید سراغ حسابان مرتبه کسری برای بازنویسی قوانین مکانیک بروند. ماده تاریک یک توهمه مثل نیروهای اضافی که پوانکاره پیشنهاد داد برای ساده‌سازی غیر اقلیدسی فضا. توصیف ریاضی فعلی در مقیاس های کوچک و عادی کارآمد هست نه مقیاس خیلی خیلی بزرگ. در مقیاس های خیلی خیلی بزرگ باید سراغ مشتقات با مرتبه کسری رفت.
خدا خیرت بده خوابم برده بود یهو این صدای اول کلیپت منو از جا پروند یعنی تا الان دست و پام میلرزه تپش قلبم رفت رو ۱۲۰ 😮
😅
استاد .مرکز کهکشان خودمون کجاست.یا اینکه موقعیت زمین نسبت به این مرکز چجوریه؟
توی این تصویر مکان حدودی ما در کهکشان راه شیری نشون داده شده sjastronomy.ca/wp-content/uploads/2017/09/Our-place-in-the-Milky-Way.jpg از زمین هم اگه در تابستان اوایل شب به سمت حدودی جنوب آسمان نگاه کنید تقریبا دارید به مرکز کهشکان نگاه میکنید.
سلام ببخشید که خودمو انداختم وسط صحبتتان! گفته میشه که سامانه خورشیدی ما ، حدود ۲۶ هزار سال نوری با مرکز کهکشان راه شیری فاصله داره. .... و موقعیت ما نسبت به مرکز کهکشان همانی باید باشد که جناب طباطبایی فرمودند.... خدا قوت Merci
امکان داره اندازه گیری سرعت ستاره ها و کهکشان ها اشتباه باشه؟یعنی اشکال از نظریه اثر داپلر باشه؟
خطا توی اندازه گیری سرعت و فاصله یه چیز معموله. برای همین یکی از کارای دانشمندا اینه که بارها و بارها اندازه گیریهاشون رو تکرار میکنن تا خطاشو کم کنن و همچنین از چند روش مختلف برای اندازه گیری استفاده میکنن و خیلی وقتها چند روش مختلف نتایج متفاوتی میده! خود اثر داپلر بعید میدونم مشکلی داشته باشه. بیشتر همون خطای اندازه گیریه.
@@khelghatmag یعنی میگی ممکنه سرعت هارو اشتباه حساب کرده باشند و فرض ماده ی تاریک اشتباه باشه؟
دقیقا!
با تشکر مدت زمانی که از بیگ بنگ گذشته رو چطوری حساب کردند یعنی همون 13 میلیارد سال
چند ویدئو در مورد بیگ بنگ هست توی کانال که میتونید جواب این سوال رو توی اونها ببینید. کاملترینش اینه : kzhead.info/sun/e9Kjkt2rrKRnbKM/bejne.html
بادرود چون نظرخواهی کرده اید من هم به خود جرات دادم و نظر داده ام !!! اولین فکری که به نظرم رسید وجود کراتی کوچک از جنس کوارک خالص و پراکندگی ان در فضای کهکشانها با فواصل مختلف که تا به حال رصد و دیده نشده ! با تشکر
قابل بررسیه!
ماهیت ماده تاریک چیست؟😊
کسی نمیدونه!
@@khelghatmag مگه میشه یعنی حتی نمیدونن گازه خاکه آبه؟ خب باید دانشمندان یه نظری داشته باشن که این ماده تاریک ایا جرم داره یا نه؟ پلاسماست؟ ایا گرانش داره؟ ایا تو فضا انحنا ایجاد میکنه؟
@alirezasharifi8 فقط میدونن گرانش داره. همین تازه اگه وجود داشته باشه. ممکنه اصلا وجود نداشته باشه و دلیل رفتاری که میبینیم یه چیز دیگه باشه
@@khelghatmag واقعا خیلی خیلی عجیبه ، این شگفتی خلقته .. بهر حال ممنونم که وقت و انرژی میذاری به سوالات ما جواب میدی ..ممنونم سید 🌹
استاد طباطبایی چرا الان فیزیک دان ها گیر دادن به نظریه ریسمان؟ایا واقعا کشفش باعث سفر در زمان میشه؟
ویدئوی نظریه ریسمان کانال رو دیده باشید تا حدودی در این مورد صحبت کردم. اثبات نطریه ریسمان ربطی به سفر در زمان نداره.
اومدم بگم دانشمندا توهم نمیزنن شاید یه فرضیه غلط ارائه بدن ولی برای همون فرضیه هم اثبات ها و دلایل خودشون رو دارن که کاملا علمی و محاثباتی هستش و من درآوردی نیس که توهم باشه
با سلام ،آقای طباطبایی ،خسته نباشید ممنون از اطلاعاتی که در اختیار همه میگذارید . یه سؤالی برا پیش اومد ، تو بحث عدسی های گرانشی عنوان میشه که نور خم نمیشه بلکه این بافت فضا زمانه که بر اثر گرانش یک کهکشان یا تودهٔ کهکشانی خم میشه و نور را هم در این فضا خم میکنه،حالا سوال اینجاست که مگر بافت فضا زمان از ماده تشکیل شده یعنی دارای چگالی هست که به گرانش واکنش نشان میده و خم میشه. البته شاید من مطلب رو کاملاً اشتباه متوجه شدم . امیدوارم که منظورم رو رسونده باشم . بی نهایت سپاسگزارم.
سلام. ممنون از لطفتون و سوال خوبتون. یه ذره درکش سخته ولی در واقع فضا-زمان صرفا یک توصیف ریاضی برای هندسه جهانه. یعنی صرفا از نظر ریاضیاتی یک چیزی رو توصیف میکنه که اطراف جسم جرم دار شکل میگیره که میتونه مسیر حرکت ماده رو شکل بده. یه جورایی مثل مقتًم میدان الکتریکی. در اطراف ذره باردار میدان الکتریکی رو تعریف میکنیم که. در واقع فقط یک برداره نیروی وارد به واحد بار هست که به هر نقطه از فضا نسبت میدیم و واقعا چیزی اونجا وجود نداره ولی وقتی بار توی میدان قرار میگیره متناسب با اون بردار بهش نیرو وارد میشه.
@@khelghatmag استاد پس میشه اینطور استنباط کرد که اگر مشاهده گری اونجا باشه اون هم ما یا گروه محلی ما رو به همین شکل ممکنه مشاهده کنه .درک عملکرد نور در کیهان برای ذهن سه بعدی اگر غیر ممکن نباشه واقعاً گیج کننده و سخته ،و به احتمال زیاد با در نظر گرفتن پدیده انبساط کیهانی این مشاهدات هم دچار تغییر خواهد شد البته نه در طول عمر انسانی ما . بی نهایت سپاسگذارم.
ممنون ولی صدای خودت خیلی پخشش ضعیف است یک کم بلند حرف بزنی ممنون میشم
ممنون از نظرتون. من فکر میکردم صدا زیادی بلنده و توی ادیت صدای خودمو یه ذره کم هم کردم! باید ببینم اگه نظر بیننده ها اکثرا اینه صدا رو بیشتر میکنم از این به بعد. بازم ممنون.
بنظرم این قوانین فیزیک در سالهای اینده کاملا تغییر خواهند کرد آخه اینهمه اختلاف شدید نشان دهنده ضعف مفرط قوانین کنونی است واینها تغییر زیادی خواهند داشت باتشکر
چیزی به نام ماده تاریک وجود نداره فقط ستاره هایی که درون فضائی که می درخشن به اندازه ای نیستن که اون فضا روشن بشه اگه شما یک اتاق کاملا رنگ سفید بزنید و هیچ نوری درون اتاق نباشه اون اتاق کاملا سیاه دیده میشه و وسط اون اتاق شمعی روشن کنید اتاق روشن می شه ولی نه به اندازه ای که رنگ سفید به بهترین شکل نمایان بشه حالا من نمی گم رنگ فضا سفید ولی ستاره های موجود خیلی کم برای این فضا
اینکه ماده تاریک وجود نداره رو باهاتون میتونم هم‌نظر باشم ولی دلیلش شاید اینی که میگید نباشه. راه های دیگه ای هم هست که بشه جرمی که نورش دیده نمیشه رو ردیابی کرد. ولی بعد از نیم قرن هنوز چیزی ردیابی نکردن.
پرام ریخت همین نظری ندارم
پس اگر توهم باشد هست ما باکمک غده صنوبری میتوانیم این توهم را درک کنیم نظر من است من. دانشمند نیستم فقط طالب اون بی نهایت وخدا هستم
هنوز هم اشتباه دارن، چند سال دیگه، یه دانمشندی میاد، نظریه گرانش و نسبیت انیشتین رو، اشتباه اعلام میکنه. کشف جدید میکنه و داستان تکراری همینجور ادامه داره. نظرم اینه، این سطح علم، هنوز بچه است. خیلی چیزا هست کشف نشده.
بله کاملا درسته. ممنون از همراهیتون
لطفاً با پیش فرض نا آگاهی من مطلبم را نخوانید ..اگر به پرسشم جواب دهید شاید پاسخ ربطی به همین مسئله ماده تاریک یا حتی انرژی تاریک پیدا کند...سوال ؟ فرض کنیم سه ناظر در یک مکان در فاصله مشخص از منبع نور قرار دارند در لحظه‌ای پرتونوری از منبع ارسال میشود یکی از ناظران ثابت میماند . طبیعی است که پرتو نور با سرعت سیصد هزار کیلومتر اگر در فاصله یک ثانیه نوری قرار داشته باشد درهمان یک ثانیه به ناظر میرسد یکی از ناظران فرضا با سرعت یک هزارم ثانیه از منبع دور میشود .نسبیت میگوید در این چهار چوب لخت در حرکت زمان با توجه به سرعت حرکت ناظر کند میگذرد و میتوان تصور کرد به علت کندی گذر زمان باز هم در همان یک ثانیه پرتو نور منبع به ناظر دور شونده میرسد...اما ناظر سوم با همان سرعت یک هزارم سرعت نور به سمت منبع نور حرکت میکند ..نسبیت خاص میگوید هرسه ناظر میبایست همزمان پرتو نور را مشاهده کنند ..ناظر نزدیک شونده زمان برایش چگونه میگذرد که بتواند همزمان پرتو نور را مشاهده کند؟؟
دلیلی وجود نداره ناظر ها همزمان نور رو دریافت کنند. یکی نور با فرکانس بیشتر می‌گیرد یکی نور با فرکانس کمتر. اثر دوپلر
تازه آشنا شدم با کانال وزین شما. چند روز از صبح تا شب نشستم و دارم لذت میبرم یه تار موی شما می‌ارزه به کل دوران دانشگاه و نظام آشغال آموزشی . به خدا با وجود شما صدتا دانشمند تحویل دنیا میدادین. لعنت به ج.ا.ا
بخش های از سخنان حضرت علی ع مى فرماید: (خداوند در آن فضاى عظیمى که قبلا آفریده بود آبى جارى ساخت، آبى متلاطم که امواج آن شدیداً در حرکت بود)؛ «فَاَجْرى فیها ماءً مُتَلاطِماً(1) تَیّارُهُ». (2) این آب متلاطم و پرجوش و خروش همان گازهاى فشرده مایع گون نخستین است که ماده اوّلیه جهان را طبق نظریّات دانشمندان امروز تشکیل مى دهد. سپس در تأکید بیشترى در زمینه جوش و خروش و تلاطم این آب مى فرماید: (این در حالى بود که امواج از این دریاى خروشان برمى خاست و بر یکدیگر سوار مى شد)؛ «مُتَراکِماً(3) زَخَارُهُ». (4) سپس اضافه مى کند:(خداوند این آب را بر پشت تندبادى شدید و طوفانى کوبنده سوار کرد)؛ «حَمَلَهُ عَلى مَتْنِ الرّیحِ العاصِفَة(5) وَ الزَّعْزَعِ(6) القاصِفَة». (7) (این طوفان عظیم و وحشتناک مأمور بود امواج آب را حفظ و اجزاى آن را به هم پیوند دهد و آنها را در محدوده خود نگهدارد)؛ «فَأمَرَها بِرَدِّهِ، وَ سَلَّطَهَا عَلَى شَدِّهِ،(8) وَ قَرَنَها اِلى حَدِّه». این طوفان عظیم و شدید اشاره به امواج جاذبه است که خداوند آن را بر تمام ذرّات عالم مادّه، مسلّط ساخته و سبب به هم پیوستگى اجزاى آن و مانع از پراکندگى ذرّات آن مى شود، همه را مهار مى کند و در محدوده خود نگه مى دارد؟ چه تعبیرى براى بیان امواج عظیم جاذبه در آن شرایط، بهتر از تندباد کوبنده و مهارکننده مى توان پیدا کرد. (اینها همه در حالى بود که فضا در زیر آن باز و گشوده و آب [آن گاز فشرده مایع گون] در بالاى آن در حرکت بود)؛ «الهَواءُ مِنْ تَحْتِها فَتیق،(9) وَ الْماءُ مِنْ فَوْقِها دَفیق». (10) آرى این امواج خروشان به وسیله آن تندباد، محدود مى شد و از این که از حدود خود تجاوز کند، باز داشته شده بود.
عالی
عالی