جنگ جهانی اول "دقیقا" چرا اتفاق افتاد؟

حمایت اختیاری از دیپ پادکست:
/ deeppodcastiran
Instagram: / deep.podcast
Telegram Channel: Https://www.telegram.me/deeppodcast
ـــــــــــــ
:music by
@incompetech_kmac Kevin MacLeod
ــــــــــــــــــــــــــ
جنگ جهانی اول "دقیقا" چرا اتفاق افتاد؟
در سال 1914، قدرت های اروپایی به جان هم افتادند و جنگی بزرگ آغاز شد. جنگی که هیچکس فکرش رو نمیکرد 4 سال طول بکشه. جنگی که خیلی ها وقوع اون رو اجتناب ناپذیر میدونستند و خیلیای دیگه دلیل اون رو فقط چند سوء تفاهم میدونند. بسیاری از امپراتوری های چندصد ساله برای همیشه از بین رفتند و جهان شکل دیگه ای به خودش گرفت.
اما چیشد که اون جنگ بزرگ به وقوع پیوست. چرا اروپایی هایی که تمام دنیا رو در اختیار داشتند، نتونستند با هم کنار بیان و به جونِ هم افتادن؟ در این ویدئو قصد داریم ببینیم دقیقا چرا جنگ جهانی اول آغاز شد؟
ما امروزه در دنیای جنگ جهانی اول زندگی میکنیم. شاید کمتر جنگی رو بشه در تاریخ نام برد که تاثیرات اون در جهان به اندازه جنگ جهان اول باشه. جنگ جهانی دوم تلفات زیادی داشت اما از نظر تاثیرگذاری اصلا در حد و اندازه های جنگ جهانی اول نبود.
برای اینکه بفهمیم چرا اروپایی ها در قرن بیستم به جان هم افتادند، باید ببینیم وضعیت اروپا در قرن نونزدهم و اوایل قرن بیستم به چه شکل بود.
خاندان های اشرافی اروپا، فقط با هم ازدواج میکردند به همین دلیل اکثر اونها با هم فامیل بودند. هوهن تسلورن Hohenzollern، هابسبورگ habsburg، هانوفر، رومانف و عثمانی ها.
اگر بخوایم به شجره نامه خاندان های اشرافی، نگاهی بندازیم نقطه اشتراکِ همشون به دو خاندان سلطنتی میرسه.
یکی کریستیان نهم پادشاه دانمارک، و اون یکی ملکه ویکتوریای انگلیس. جرج پنجم، پادشاه بریتانیا، نوه این دو خاندان بود. جورج پنجم پسرعموی تزار روسیه، نیکولای دوم از خاندان رومانف بود.
تزار نیکولای دوم هم مثل شاه جورج پنجم، نوه ملکه ویکتوریای انگلیس میشد و با یک شاهدخت آلمانی ازدواج کرده بود. تزار روسیه هم از طرفی پسر عموی ویلهلم دوم، قیصر آلمان میشد.
اما پادشاهی ها در این کشورهای اروپایی خیلی با هم متفاوت بود. مثلا شاه جورج در انگلیس یک پادشاه مشروطه بود ولی سلطنت قیصر آلمان و تزار روسیه، سلطنت مطلق بود.
در این بین حکومت فرانسه کاملا متفاوت از سایر قدرت های اروپایی بود. فرانسوی ها بعد از شکست در جنگ با پروس، جمهوری سوم فرانسه رو پایه گذاری کردند و در اوایل قرن بیستم، یک حکومت جمهوری داشتند.
انگلیس با اختلاف قوی ترین ابرقدرت اون زمان بود. یک امپراتوری بسیار قدرتمند، هم از نظر نظامی و هم از نظر اقتصادی. قدرت اصلی بریتانیا، نیروی دریایی سلطنتیشون بود. چیزی که اونها رو به امپراتور تمام آب های جهان تبدیل کرده بود. قوی ترین نیروی دریایی در اون زمان.
در واقع در سالهای منتهی به جنگ جهانی اول، بریتانیا، مستقیم و غیرمستقیم، صاحب بیش از نیمی از جهان بود.
در دوران منتهی به جنگ جهانی اول، اقتصاد روسیه سریعترین رشد رو بین تمام اقتصادهای اروپایی داشت. اما اونها اونقدر عقب بودند که حتی با این رشد سریع ، وضعیت اقتصادی مردم تعریف چندانی نداشت. اقتصاد روسیه وقتی که جنگ جهانی اول شروع شد، پنجمین اقتصاد برتر جهان بود. بهای این رشدِ اقتصادی رو کارگران و دهقانان، با ساعات کاری بسیار طولانی و دستمزدهای کم پرداخت کرده بودن. خیلی زود اعتراضات و اعتصابات گسترده کارگری در سراسر روسیه آغاز شد.
بسیاری از مورخین کلید اصلی جنگ جهانی اول رو آلمان میدونند. برخی معتقدند آلمان از سایر قدرت های اروپایی قوی تر بود ولی خیلی دیر به صحنه سیاست جهانی وارد شد و سایر قدرت های اروپایی از قبل، تمام جهان رو بین خودشون تقسیم کرده بودند. به همین دلیل آلمان از قبل نقشه یک جنگ بزرگ رو کشیده بود. برخی هم میگن آلمان نمیخواست وارد جنگ بشه ولی چون داشت خیلی قدرت میگرفت، سایر قدرت های اروپایی به خصوص فرانسه، احساس خطر کردند و اونا بودن که آلمان رو به این جنگ بزرگ کشوندن تا این رقیب باالقوه رو حذف کنند. هر چه که بود بدون شک کلید اصلی در جنگ جهانی اول آلمان بود.
بدین ترتیب توافق همکاری کنار گذاشته شد. این ملاقات شاید اولین جرقه جنگ جهانی اول بود.
در سال 1908، اتریش مجارستان، بوسنی رو از عثمانی گرفت و ضمیمه قلمرو خودش کرد. این کار باعث خشم روسیه و ملی گرایان صربستانی شد. صرب ها نژاد اسلاو داشتند و قصدشون این بود که با اسلاوهایی که در امپراتوری اتریش مجارستان بودند، روابط نزدیک تری داشته باشند. روس ها هم نژاد اسلاو داشتند و بعد از شکست در شرق آسیا، نظرشون به سمت بالکان جلب شد . روسها تصمیم گرفتند از اسلاوهای بالکان حمایت کنند تا نفوذشون رو در اروپا گسترش بدن.
روسیه در جنگ های بالکان که در سالهای 1912 و 1913 اتفاق افتاد، از صربستان حمایت کرد و باعث شد صربستان مناطق بیشتری رو از عثمانی بگیره.
در اینجا تنش ها بین اتریش مجارستان و روسیه به شدت بالاگرفت. اما منطقه بالکان به هیچ عنوان برای ابرقدرت های غربی اروپا اهمیتی نداشت. به همین دلیل حتی تا اوایل سال 1914 هیچکس فکر نمیکرد جنگی در اروپا شکل بگیره.
در 28 ژوئن 1914، آرشیدوک، فرانتس فردیناند، ولیعهد اتریش مجارستان، توسط یک ملی گرای صرب به نام گاوریلو پرینسیب ترور شد. ترور ولیعهد و همسرش توسط یک نوجوون 19 ساله بحران جولای 1914 رو رقم زد
بعد از این قتل، اتریش مجارستان، صربستان رو مقصر دونست. قدرت های اروپایی خیلی واکنشِ صفت و
در 4 آگوست همه قدرت های اروپایی به هم اعلانِ جنگ کرده بودند و جنگ جهانی اول آغاز شده بود. تا 4 سال آینده، بیش از 20 میلیون نفر کشته خواهند شد. از بین تمام خاندان های سلطنتی اروپا، فقط یکیشون دووم خواهد اورد و تمام امپراتوری های اروپایی یا به طور کامل فرو خواهند پاشید و یا به یک سراشیبی سقوط خواهند افتاد. جنگی آغاز شده بود که قرار بود چهره جهان رو برای همیشه دگرگون کنه