Ілімді ұлықтау 4. 2-бап. Жүректегі ниеттің ықыласы. Ұстаз: Омар Теміртас

Екінші негіз.
Жүректегі ниеттің ықыласы.
Расында амалдардағы ықыластық - оның қабыл болуының бірден-бір негізі және амалдардың Аллаға жетуінің баспалдағы.
Алла Тағала айтты: {Олар ғибадатты нағыз Аллаға шынайы ықыласпен ханиф болған түрде орындаулары ... үшін әмір етілген} (Байина, 5).
Бухари мен Муслим өз сахих кітаптарында келтірген: Абдулла ибн Мәсләма бізге жеткізді, Малик бізге Яхья ибн Сағидтен, ол Мухаммад ибн Иброһимнен, ал ол Алқомадан, ал ол болса Омардан (Алла оларға разы болсын!) хабарлады: Алла елшісі ﷺ айтты: «Расында амалдар ниетке байланысты және әркімге ниет еткені тиесілі».
Өткен салиқалы кісілердің барлығы, озған мәселелеріне және жеткен мұраттарына тек әлемдердің Раббысы Аллаға деген шынайы ықыластың себебімен ғана жеткен.
Әбу Бакр Марру́зий айтты: Әбу Абдулла Ахмад ибн Ханбалға бір жігіттің сөйлегенін естідім. Ол оған шыншылдық пен ықылас турасында айтқан болатын. Сонда Әбу Абдулла оған: «Тек осымен ғана қауымдар (деңгейлері) көтерілген», - деп айтты.
Ықыласының деңгейіне байланысты, жігіт те білімге жетпек.
Ілім жолындағы ықылас төрт асылға құрылады. Үйренуші бұларды қадағаласа, білімдегі дұрыс ниетті меңгереді.
Біріншісі: Өзінен надандықты кетіру. Ол - өзіне жүктелген ғибадаттағы міндеттері мен шариғаттағы әмір мен тиымның талабына, өзін тоқтата білуді үйрену арқылы орындалады.
Екіншісі: Адамдардан надандықты кетіру. Ол - олардың дүниесі мен ақыретіне жақсылық болатын білімді үйретумен және соған көрсетумен болады.
Үшіншісі: Білімді тірілтіп, оны жоғалып, ұмыт боп кетуден сақтау.
Төртіншісі: Білімге амал келтіру.
Білім - ол тал, ал амал - оның жемісі. Білім тек қана амал үшін мақсатталады.
Расында, өткен сәләфтар (Алланың оларға мейірімі болсын), білім талап ету жолында, шынайы ықыластан айырылып қалудан қатты қорқатын еді. Сол үшін де, өздерін ықыластымын деп айтудан қысылатын. Әрине ол олардың ықыласты жүректерінде меңгермегені себепті емес еді.
Һишам ад-Дастәу́аи айтады: «Алланың атымен ант етейін! Мен, бір күн болсын, өзімді тек Бір Алланың жүзі үшін ғана, хадис үйренуге шықтым деп айта алмаймын».
Имам Ахмад «Ілімді Бір Алла үшін талап еттің бе», - деп сұралған болатын. Ол: «Алланың жүзі үшін дейсің бе? Сирек....... Бірақ жүрегіме сүйікті болғаны үшін талап еттім», - деп жауап берген.
Кімде-кім ықыласын жоғалтса, одан көп ілім мен мол жақсылық кетеді.
Аманшылықты қалаған адамға, бұл асылды (ықыласты) әрдайым бағып жүру жүктеледі. Әрбір ісінде, үлкені мен кішісінде, жасырыны мен анығында.
Бұған қоса, оған ниетін әрдайым қатты қадағалап жүру керек болады.
Суфьан әс-Саури айтты: «Ниетімнен артық, мен үшін ауыр болған нәрсені қадағалап баққан емеспін. Өйткені бұл мендегі ең қатты бір күйден бір күйге ауысатын нәрсе».
Тіпті Суләйман әл-Һәшими айтқан: «Мен бір уақытта, хадисті дұрыс ниетпен айтуым мүмкін. Кейін ортасына келгенімде, ниетімнің өзгергенін байқаймын. Сонда бір түйір хадис, бірнеше ниеттерге мұқтаж екен».