ТАРИХТАҒЫ ЕҢ БАЙ АДАМ | TedEd

ВК группа: vk.com/proxima_g
Мен ВКда: vk.com/aleksss000
Мен Инстаграмда: @proxima_d
Мен Твиттерде: @Darkhan87403546
QIWI Wallet: +77059619280
Original video: • Mansa Musa, one of the...
Егер сізден біреу тарихтағы ең бай адам кім деп сұраса, кімді айтар едіңіз? Мүмкін миллиардер банкир немесе корпорация магнатын айтарсыз Бил Гейтс не Джон Рокфеллер сияқты. Ал Африка патшасы Мұса Кейта 1ші ше? Мали империясын біздің заманымыздың 14 ғасырларында басқарған патшалардың патшасы Манса Мұса өзінің баға жетпес байлығымен тарихтағы ең бай адам болып есептеледі. Бірақ оның бұл байлығы өзінің үлкен иеліктерінің бір бөлігі ғана еді. Манса Мұса 1312 жылы билікке келген кезде, Европаның көп бөлігі аштықтан және азаматтық соғыстардан зардап шегіп жатқан еді. Бірақ көптеген Африка елдері және Ислам әлемі гүлденіп жатты, және Манса Мұса осы бір уақытта өзінің елінің гүлденуінде өте үлкен рөл ойнаған тұлғалардың бірі болып саналды. Тимбукту қаласын стратегиялық қосып алу нәтижесінде және Сол аймақтағы Гао мемлекетін қайта жандандыру арқасында ол сол аймақтың маңызды сауда жолдарын өз билігіне қаратады. Жерорта теңізі мен Батыс Африка аралығын. Даму жолына түсу нәтижесінде Мали империясының аумағы да үлкейе берді. Мали империясының териториясы алтын және тұз сияқты бағалы табиғи ресурстарға бай болатын. Әлем ең алғаш рет Манса Мұсаның байлығына 1324 жылы ол Меккеге қажылыққа аттанғанда куә болды. Ол онда жалғыз аттанбады. Артынан көз қиыры жетпес түйе керуенін қоса ерте аттанды. Бұл ұлы қажылық туралы тек ауызекі әдебиеттерден және әр жерде таралып кеткен жазба материалдардан ғана білеміз. Сондықтан нақты бірнәрсе айту қиын. Бірақ көбісі керуеннің ысырабы ауқымды болғаны туралы айтады. Көне шежірелерде керуенде 10 мыңдаған әскерлер, ел тұрғындары, және құлдар, 500 хабаршының табақтары толы алтын және үстіндегі жұқа жібек киімдері туралы, және жылқылар мен түйелердің де алтын тасығаны туралы жазылған. Каир сияқты қалаларға жеткен кезде Манса Мұса алтындарын жай сыйлықтар үшін кедейлерге таратып жүрген жолына мешіттер салдырған. Оның байлығы аймақтағы экономиканың теңдігін бұзып инфляция тудыра алатын еді. Бұл саяхат шамамен 1 жыл жалғасты, және келгенше Манса Мұсаның байлығы мен жомарттығы туралы әңгімелер Жерорта теңізінің порттарын шарлап жүрді. Мали мен оның патшасының статусы ең ұлы статусқа жетіп оның суреті тіпті 1375 жылғы Каталондық атласта бейнеленген болатын. Орта ғасырлардағы Европаның ең маңызды карталардың бірінде Манса Мұса өзінің алтыны мен асатаяғы арқылы бейнеленіп империясының және өзінің сол уақыттағы ұлылығын танытқан болатын. Бірақ материалдық байлығы оның жалғыз еңбегі емес еді. Шынайы мұсылмандар сияқты оның Тимбуктуға ерекше қызығушылығы бар болатын. сол кездегі Исламның және ғылымның негізгі орталықтарының бірі. Қажылықтан қайтқаннан кейін ол мұнда Джингеребер мешітін андалуздық архитекторлардың көмегімен салдыртады. Онымен қоса ол мұнда бүкіл әлемнің ғалымдары мен студенттерін осында шақыртқан және қаланың репутациясын одан әрі асыртқан үлкен университет салдыртады. Манса Мұса билігі уақытында империя урбанизациясы басталады, және тығыз орналасқан елді мекендердің бәріне мешіттер мен мектептер салына бастайды. Патшаның артындағы мұрасы ғасырлар бойы сақталған, әлі күнге дейін мұнда Манса Мұса мен Малидің алтын ғасырын бейнелейтін кесенелер, кітапханалар мен мешіттер бар.