АДАЙ ЖЫЛҚЫСЫ. БҰҒАБАЙ СЕЙІС. БЕКТАС ШАБАНДОЗ (әуесқой түсірілім)
2015 жылғы 24-26 шілде күндері Ресей Федерациясы Рязань облысы Спасск-Рязанский қаласында халықаралық ат бәйгесі өтті. Оған Ресей, Германия, Қазақстан, Финляндия мемлекеттерінен түрлі текті тұқымды аттар қосылған.
Алыс қашықтыққа шабатын ат бәйгесіне Қазақстан Республикасы атынан маңғыстаулық бес Адай жылқысы қатысып, бәрі жүлдемен оралды. Соның ішінде Маңғыстау ауданы Қызан ауылынан ат қосқан белгілі атбегі - Бұғабай Мұқырбаевтың екі жүйрігі жеңіске жетті. Олар: 80 шақырым қашықтық бойынша алғаш рет бәйгеге түскен «Бумер» аты (бәйге бала - жетібайлық Әнес Етреков) мен 120 шақырымнан «Жары» тұлпары (шабандоз - өз ұлы Бектас Мұқырбаев) І (бірінші) орынды жеңіп алды. Айта кетейік, «Жары» бұған дейін де алдыңғы жылдары осы қалада өткен бәйгеде топ жарған еді. Былтыр Францияда сынақтан өтті.
Сондай-ақ 120 шақырым қашықтықта ІІ орынды да Наталья Долгихтің «Жезкиік» атты Адай жылқысы иеленіп, қалған ІІІ, IV орындарды орыстарға беріп, V, VI орындарды тағы да Азат Қойшиев («Ойлы») пен Әбіш Етирековтың («Көкпар») Адай тұқымды жылқылары олжалайды. Жерлестерінің бұл жеңістерінен жігер алған Дарья Попованың осы тектес «Чекист» тұлпарына да 80шақырымдық сайыста IV орын бұйырады.
Бұл шағын ақпаратты www.probegi.info сайтында жарияланған осы бәйгені ұйымдастыру комитетінің есептік кестесінен көруге болады:
equestrian.center/online/2015/...
Адай жылқысы - салт мінілетін қазақ жылқысының бір тұқымы. Ежелгі Грек тарихшыларының зерттеулерінде айтылатындай, қазақ даласы - оның ішінде Арал мен Каспий теңіздері арасын мекендеген көшпелілер өмірімен етене, араласа өсіп жетілген. Адай жылқының тұқымдық эволюциялық даму жолы өте күрделі. Мініске шыдамдылық, желгіштік және бірқатарының теңбіл көк түсті болып келуі араб тұқымды жылқыларды меңзейді. Ал қарабайыр, қазанат - жүрдектігі жағынан Түрікмен жылқысы - Ахалтекенің белгілері бар екенін де көрсетеді. Жыл он екі ай жайылымды ғана пайдаланатын, қосымша азықты қажет етпейтін, ауа райына төзімді бұл тұқым күтім талғамайды. Адай жылқысының тұрқы ұзындау, шомбал және сүйектілеу, қысқа, майда жалды, көзі үлкендеу, басы жеңіл, маңдайы онша ұзын емес, бірақ кең, үлбіреген қысқа құлақты етсіз. Мойны қысқа омыраулы, арқасы түзу, сауыры солыңқы, жуан жіліншігі етсіз, мықты құйма тұяқты болып келеді. Орташа шоқтығына дейінгі биіктігі - 140,3 см, тұрқы - 142,7 см, кеуде орамы - 163,3 см, жіліншіктің орамы - 17,6 см. Еті жоғары сапалы, ет түсімі - 52-58%. Тәулігіне орта есеппен 8-11 литр сүт сауылады. Жүйріктері ұзаққа шабады, 40-50 шақырымға шаршамай еркін жетеді. Арнайы сынақтарда тәулігіне 300 шақырымды жүріп өткен кездері болған («Маңғыстау» энциклопедиясы, 130-бет)
адай сен бакыттысын окпан тауда адай жатыр шыккан тегин огландыда пирин бекет бар жане 362 аулиен бар мангистау деген жерин бар актау деген астанан бар каспи деген тенизин бар адай деген куйин бар тойда айтылатын жырын бар адай деген жылкын бар адай деген кауын бар ен соны адай деген пойыз кудай саган барин берген
Маңғыстау пір Бекет Ата жатырған,362 әулиесі бар киелі,қасиетті мекен.Адайлар төрт түлік малмен бірге қазақ халқының ұлттық қасиеттерін таза қалпында жоғалтпай ұстанған екен.Маңғыстаулық тардың дініде,діліде,тіліде таза.Әйелдері жаулықты,әже леріміздің кимешек кигені жарасымды-ақ.Ер жігіттерінің орысша қоспай,қазақша таза сөйлеуі көңілге қонымды....от бастарыңыздан мереке,ақ дастархандарыңыздан береке кетпесін деген ақ тілегімді білдірдім....
Сиздерге Алладан денсаулык жуз жасаныздар
Ассалаумаликом адай халқым адай жылқысын дамыта беріңіздер алла тағала береке берсін.
Семей ден Сəлем Жарайсыз Қазағым деп соққан Үлкен жүрегіңізБар Азамат! Аман Болыңыздар Адайлар текті ел сүйекке сің ген өжеттік мыңдаған жылдар бойы қалыптасқан өр мінезді Ер Адайлар! Найман руым қыржы тайпасы Едіге батыр арғы атам Жалпы Қазағым Ержүрек Батыр Халық қой Найманның Ұл қыздары Нан Дұғай сəлем Семей ден!
Уағалейкум ассалам рахмет.✊✊🇰🇿🇰🇿🇰🇿
Адай мықты болғанынан жылқылары да сондай. Жасасын қазағым.
Тек Адай ғана емес Қазақтың бəрі мықты
Енбегиниздин жемисин кориниз бари жаксы бырак жылкы устайтын табигат емес екен жаз айында жылкы бундай арык болама не шоп жок не су жок айгырдын турысы анау биздин жакта шоп белден келеди куздин сонында дейн жап жасыл
@@dumanadikenov4696 шолге тозимди жылкы болгасын мыкты алемде айгили адай жылкысы
Жауға мінсем - айбарым, Тойға мінсем - жайнағым, Төбемдегі - байрағым, Жанымдағы серігім, Талыс танау көрігім, Асылың хайуан демесең - Малдан бөлек келімің. Түлкідейін түн қатып, Бөрідейін жол тартып Шиыр салып жүргенім. Қаба жалдың әр талын Тарап ұстап сүйгенім. Сізден басқа жылқыға Ат екен деп мінбедім, Көлік құрлы көрмедім. Адай жылкысы туралы жыр-термелерде
Тамаша өлең 👍👍👍❤
Ай жарайсыңдар Адайлар!!! Аман сау болыңдар!!!
Қуаныштымыз!!! Өскеменнен сәлем!!!
Аллаһ Тағала жар болсын Жарайсыңдар 👍✊ көз тимесін
Менің ағамның атының тұрқы осындай еді. Баптамасаң да бірінші келетін. Нағыз тұлпар өзін-өзі баптайды.
Қайран қарапайым құдайшыл қазағым-ай! Ей комментарий жазғыштар білгішсінбей білместен былшылдай бермеңдер, құлагерді оқыңдар қандай болғанын ол да осындай тарамыс жылқы болған, сол төзімділігінің арқасында жеңіп отыр. Анау кəмпит, қант беріп еркелетіп, жылтыратып қойған аттарың мұндай шыдамды болмайды, қазекең айтқан "əсіре қызыл тез оңар" деп. Сұлу ат, сұлу қыз көп ер жігітті орта жолда қалдыратын, мынау ат нағыз қазақи жылқы тұқымы, алға алаштың батырлары көп көрінер Адай елі Жалайырлардан ыстық-ыстық салем! Адайлар ұлтын сүйген, елім жерім деген - Ұлы ел!
рахмет бауырым
Кулагердин шешесинин казанаты екенин билесинбе
Кулагерден садага кетсин
Нурбол Жиренше от души
дұрыстап таптаса әлемді алатын аттар..
ЖАРАЙСЫҢДАР АДАЙЛАРЫМ !!! ҚАЗАҒЫМНЫҢ ҚУАНЫШЫНА ОРТАҚПЫН. КЕРЕМЕТ-КЕРЕМЕТ.... ОРТАЛЫҚ ТЕЛЕДИДАРДАН БЕРІЛЕЕТІН ЖАҢАЛЫҚТЫ СҮЙІНШІ ХАБАР ҒОЙ... ӨКІНІШКЕ ОРАЙ ОЛАЙ БОЛМАЙ ТҰР ҒОЙ... ИНТЕРНЕТ АМАН БОЛСЫН. АЛЛА СІЗДЕРГЕ ҚУАТ БЕРСҢН !!!
Аттары жүдеу екен дейді, Адай емес қазақ жылқысы дейді,бір-біріне неше түрлі сөздермен тіл тигізеді, жалпы кəсіпке,жылқыға,азаматтарға бір ауыз жақсы сөздеріңді қимайсыңдар-ау,шіркін. Кейбір жазғыштарға айтарым іштарлық пен ұзаққа шаба алмайсыңдар-ау,ар мен намысты жоғары ұстайық
Осылай ғана бір біріне шабады..Уят қой
Адай жылқысы
Жасай берсін Адай жылқысы. Қазақта қалған соңғы тұқымғой
Ассалаумалейкум Қазақ елі 🐎🐎🐎🐎🐎🐎👍👍👍🇰🇿
Жарайсың бауырым сендер іздемегенде қалған жұрт неғсын Ағамыздың қуанышын бөлісіп келіп отырғаныңа мың рахмет
жарайсыздар туысқан ағаларым! еңбектеріңіз өрлей берсін!
Бəрі Алла Тағаладан . Ағамыз дұрыс айтады .
Казахтын далиган даласын коргауда ен куатты кару болган жылкылар гой !!! Жасай бер казагым
Бектас тек алға Қазақстан тек алға
ага кутты болсын женисин! ата касипти дамытып казактын казак болып сакталуына улкен улес Кудай каласа кудайы конак боп Сиздин колынызды ап кетем
Жылкыны жылкынын туягынан мыкты адам гана багады
Мыкты жигиттер жарайсындар!
.
Ат батау онай емес
Максат Косжан Бугабай менин агам болып келеди.Жарайсындар Бектас иним тек алга.салем Кулсарыдан
Ассалаумағалейкум алтын Баурларым ! Аттарыңыз керемет ! Еңбек рәтті болсын . АЛЛА Жар болсын !? Болашағы ҚАЗАҚтың Адай жылқылары Алға !!! Түменбай Қалжанов қазір бармаекен Баурларым ?
Жорытканда жолдарын болсын.
Бұғабай аға жарайсыз шетелдік жылқыдан біздін қазақы жылқысын мықтылығын көрсетініші білмейтін қазақтарға алтын тұлпардан көрейік жаратқан Алла өзі қолдасын
Жабы
Беретиним жок,алатынын ози алып жатыр дейд! Лайк
Салқы төс, шелек танау, алысқа шабатының көріп отырмыз
Адай жылкысы Казахстаннын бренди иесине сай кезинде жрнгарларды аныракай шайкасында аныраткан жылкылары
Керемет. Берік бауырым осылай ауыл аймақты насиxаттай бер.
Жарайсың Бауырым !!!
Соз жок керемет ис алга казак азамат жигиттер
жаксы бауырым осе бер аттарын байгили. болсын ат баптау онай шаруа емес. ургендер уреберсин
80км шабу мәә мықтығои
Мына кісі дұрыс айтады.Атқа жазық даладан басқа қандай витамин керек.Ол түз тағысы.Табиғат оны бейімдейді.
Жас ай Бер Қазақ Елім Қазақ Жерім.
Әруақ деп ұрандатқан бабаларым ат үстінде жүріп елін, жерін қорғамады ма.. Таңды таңға асырып талмайтын Қазақтың жылқысы иесіне тартады ғой.. Жануар текті ғой..
Нағыз тұлпар екен ризамын
Каракалпактын жылкысы дал осындай мыкты шол кум бирдей адай жеримен
кнч енді полный қарақалпақстан қазақтың жері болса....
Араб , агылшын жылкыларын акелерын таныттыныздарма ??? Байге болыпа екен ??? Жасасын казактын Адай жылкысы !!!
Адай 💪💪💪💪
Бактыбай инимиз жаксы жумыс аткарыпты, осындай репортаждар жетиспейди.
Адай жылкысына патент барма айтпесе кымыз кусап елге кетпесинши агайын
Адай жылқысына патент керек емес, ол осыдан екі ғасыр бұрын солай аталып европа және орыс ғалымдарымен құжатталған. Ол ағылшын, араб, текежаумит, орлов жылқылыры сияқты жылқы тұқымы. Ол сол кезден адай жылқысы деп аталады. СССР кезінде зоотехникалық институттарда "адайская порода" деп аталды. Сосын екінші қазақстанда таралған жылқы кәдімгі қазақы жылқы ол орысша зоотехникалық атауы "джабе" деп жазылды, қазақша "жабы" деген сөзді жазғандары.
Мангыстауда усталып отр адай жылкысы патент кажет емес
Дұрыс айтуың, жоғары жақтың қазақтары көреалмайды осыны негізі, сол 5-6 жылдықта әңгіме көтеріліп жүрді,"қазақ" жылқысы деп ауыстыргысы келеді деп. Біреулер көтере алмайды, Адай дегенді естісе іштері тарылып.
Еркекті еркек қылатын сайман емес, еркекті ер қылатын ситуация!!! Маңғыстау даласында таңның атысы, күннің батысын өткізу батылдық!
казактын жылкылары керемет кои агаиндар
Керемет! Сөз жоқ,
Юююю
Ма ша Аллаһ!
жарайсың дар
Базар жоқ бізде ауылға дейін 120километр шауып келе салады екенсіңғой онда
Но
ағасы ау жылтыратып бағу керек қой ондай атты
Bako Sako сен емесингои чемпион уйретпе
Қарабайыр Қазан ат негізгі атауы жаңылспайық ағайын
Қаяқтағыны айтпаш, карабаяр, марабаяр. Бұл Адай Жылқысы
үкімет тен көмек көрсету кутпей ақ озиниздин де жагдайыныз жетеді ғой машина да басқаны да алуға....
Кап казир 45 градус кой соган шыдап тур дит. Тфа тфа коз тимесин
менин ак папам го
👍
багын багалау керекко
Ассалаумагалейкум баурым! Тай сатылама тел номер берсе хабарлассак
Мналар арыккой
арғымақтта артық ет болмаит
Барлыгы Биринши Алладан кейин кунарлы шоптен жабыу жауып мапеленип турган ат емес
Далада журип байге алып жатр баска атан басы керекпе жамандап откандарга
Нагыз тулпар койгаминетин ат сыякты жайсыз корнеди ахалтеке сыякты адеми оинактап турмайды байкасаныз улкен бир ауылына кире берисине ескерткиш соксада артык етпейди
Рязань бәйгесі қазақтың аламанына жетпейді ғой ол жерде айаң жарыс болған
семиз арык деп ангиме айтпан
Бөлінгенді бөрі жейді бөлінбең исі қазақ дең. руға жікке бөліну керек емес.
Кандаи терме
Адай жылкысы туралы дурыс ман бермеппин.атирауданмин.сосин сейис деген не соз.адеби китапта кездеспеди.
Бул шаппаитын кандаи баиге кулагерлер шапкан баигеге косса жарты жолға да иликпеидау
Незат ол кулагер деген, мұнай мекемесі бар Өзенде, оның не қатысы бар мұнда
Аттары шабатын атқа ұқсамайды ғо
Beka Kyzylkoga Котакты жемеш уксамайдыго буйтбейдиго деп айтып турго иеси ептвоюмать
мыкты. болсан. онтус аймак жене алмайсындар. ТВ кориндер
Ішің күйіп өліп бара жатырсың ба? 🤣😂
Мына кок атты жудеу деп отыргандар ат танымайды екенсиздер
ШКО Аксуатта 147 км болды казакы аттар келды неге Адайдын атыдеп болинип отырсындар
Бізді наймандарды моңғолдың ұрпағы деп атайды олар, бұрын болсақ болған шығармыз, қазыр бір қазақпыз ғой
Наймандардын адай десе неге Котитарылады мен тусинбедим коп коментте адай десе котени буриседи баскалар неге жазбайды
@@user-qx7vc7uh1t өйткені сендер көпсіңдер
@@user-qx7vc7uh1t қытай келген кезде жылап көмекке шақырады, АДАЙ деп.
Енді бұрыннан пародаға Адайдың атын бердіғо тарихта бар затқой. Бөліп отқан ешкім жоқ кім озсада Қазаққа + емеспа. Туымызды Адай көтерсін не басқа ру көтерсін қандай айырмашылық, (орысша айтқанда какая разница). Әлде біз Қазақ емеспіз жүзге жатпаймыз бөлек еоекше адамбыз деп бөлініп жатырмызба? Батысқа барып адамдардан ұлтың кім десе Адай деп емес Қазақ деп жауап береді.
Адай жылқысы дегеніміз-баяғы шалдардың айтатын қазанаты ғой.Түркменнің арғымағымен Арабтың арғымағымен шатыстырып шығарған.Бос əңгімені қою керек.Қай жылқы болсада озса Қазақтың мерейі.
адай жылқысы, әлім жылқысы деп бөлінбей, қазақ жылқысы десең болмай ма
Әлімде жоқ жылқы, Адай іргелі ел, осыны түсінуің керек
ешкандай адай жылкысы жок казактын жабы жылкысы нан баска қазақта болған жоқ
Тимур Кузмин китапты интернетти ашып окысайшы, сауатынды ашып. Адай жылкысы болганмен туби казактики. Кореалмаушылык кажети жок.
көреадмасаң көзіңді жұмып өте кетшиш
Адай жылқылары, Рухы, Тұрған мекені жалпы Адай керемет әсер береді. Рахмет сіздерге!!!
Го дружить 🥺
Рахмет саган
Қазақы Қарабайыр деп айту керек
Тұқымды жоғалтпау керек. Жеримизде сактап калу керек
Адай жылқысы өзге жерге жерсінбейді.
Керемет.Адай жылқысы-жылқылардың төресі💪💪💪
АДАЙ Жылқысына 100-шақырымнан ары керек ағылшын арабский басқада жылқылардың шабысын сонда көреміз Алға АДАЙ АТТАРЫ
жылқы ны 100 шакырым не айтып отырсың бүкіл әлем жылқыны төрт шақырым нан артыққа шаптырмайды надандық таң емес қызығы болмайды текректеп құлап бәлен сағат ыстыда шабыстан әлемде алда ағылшын дар караңыз үйретіңіз
@@trabol5562 ертеде жаугергіліктің уақытында осындай шыдамды ат мінген жауынгерлер қуса құтқармаған қашса құтылған.Сонысыменде бұл жылқы тұқымы ерекше. Сол заманда ағылшын аты сияқты жақандыққа жабатын аттар үстіндегі жауынгерге жақсылық бермеген.Шыдамды аттан құтыла алмай тұрыпқалып қуғыншыға ұсталып қалады екен.Мінген атыңның шыдамдылығыда маңызды
@@trabol5562 Надандықты сіз танытып отырсыз. Кішкене сауатыңызды ашыңыз. Сіз үшін Википедиядан. Адаевская лошадь - это разновидность казахской породы лошадей. Копыта этой лошади приспособлены к местной каменистой почве. Она отличается большой выносливостью - способностью обходиться несколько суток без воды и питаться самой жесткой травой. Лошади адайской породы очень выносливые, не требуют особого ухода. Как говорят специалисты, на марафонских дистанциях у этих скакунов открывается второе дыхание, поэтому они легко преодолевают 80-120 км[14]. Под седлом и вьюком эта лошадь чрезвычайно вынослива и неутомима, способна проходить в день, питаясь только пастбищным кормом, 80-90 км. Так, в 1948 году несколько адайских лошадей под всадниками за сутки прошли 298 км, а в 1956 году адайская лошадь совершила рекорд, за сутки проскакав 354 километра. Максимальная скорость, запечатленная учеными - 24,5 км/ч.
@@user-cp2tg8cv3s желіп отырған ғой қысқасы
@@trabol5562 ой надан ағылшын жылқылары ұзақ уакыт шаба алмаит
Керемет! Осындай казактар кобее берсiн
Аға еңбегін жансын ырзық несібен көп болсын отбасынызға бақыт тілеймін
əп бəрекелді қайран Маңғыстау құдай астыңа да үстіңеде берекеңді берген екен жəрəйсіз аға тек қана алға Құдай кəсібіңіз бен үй ішіңізге берекесін берсін
Астынада устінеде берекесін берсін иншаллах Мангыстау жері такырлау келеді көзн тапкан адамдаргой бул кісілер ;
Агамызга ырза болдым. Ангимени олтиред екеен Тука сиякты
Ак-кетiктен Кутыктаимын жараисындар узагынан болсын
Жүлде құтты болсын! Әлде де көп жүлделерден жүлделі болуыңа тілектеспіз!
Куттыб болсын! Аллага шукир!!! Биик шындардан курининиз!!!
Адайдың жылқылары мықты ғой
Ораз Ту рлыгулох
Таза казак мына агамыз
Алар асуларыңыз көп болсын!
Үш қиянның жылқысығой керемет
Жарайсындар. Ат баптап Казагымнын абыройын аскактаткан агалар, енбектерин еленсин. Талай бииктерди багындыратындарына камил сенемиз. Туйе сауып шубат баптап курт балгаймагын кайнатып шаруашылыктын дамуына улес коскан абысыным осы аулеттин уйыткысы болып журе бер.
керемет. маған өте ұнады. рахмет сіздерге. биіктен көріне Беріңіздер!!!
Агай катырды биздин жылкы фрукты жемеиди десенизши.жарайсыз табиги шопке ештене жетпейди
АНГИМЕ БЫЛАЙГОЙ КАЗАК ДАЛАСЫНДА АДАЙ ШИРКЕШ ДЕГЕГ РУ БАРЫНА МЕН КУАНАМ АЛЛАГА ШУКИР ЖАРАЙСЫНДАР АДАЙЛАР ШИРКЕШТЕР АМАН БОЛЫНДАР
Незат ол ширкеш деген
Бәрекелді!
Жараисын.курдас.тек алга биктен Корне бер
Жарайсыңдар
Юю
рахмет рахмет
туйелеры дурыс екен бырак аттары жаман арыкой обал ай ана жылкыларга шымкентке аклып багып корсе калай болады екен?
Ахмет Чакибаев шабатын аттар семиз болмайды дейди гой